Viêm gan, đặc biệt là viêm gan B - căn bệnh "sát thủ" có thể dẫn đến xơ gan, ung thư gan lại 'cực kỳ dễ lây nhiễm' qua những sơ xuất rất nhỏ của bạn trong cuộc sống hàng ngày.
Ảnh minh họa: Internet
Thuật ngữ "viêm gan" có nghĩa là các tế bào gan có thể bị viêm vì nhiễm trùng. Viêm gan gây ra bởi một số loại virus. Các loại virus chính gây viêm gan là A, B và C.
Viêm gan A lây lan qua việc ăn thức ăn hoặc đồ uống bị nhiễm của người bệnh, ngay cả với số lượng cực nhỏ. Hầu hết các trường hợp viêm gan A tự khỏi trong vòng một vài tháng.
Viêm gan B và C lây nhiễm qua đường máu, truyền từ mẹ sang con hoặc quan hệ tình dục không được bảo vệ. Virus viêm gan B và C có thể gây bệnh đột ngột. Tuy nhiên, chúng có thể dẫn đến ung thư gan hoặc nhiễm trùng mạn tính và dẫn đến tổn thương gan nghiêm trọng được gọi là xơ gan.
Dùng chung vật dụng cá nhân
Virus viêm gan B lây qua đường máu. Do đó, thói quen dùng chung các vật dụng cá nhân như bàn chải đánh răng, dao cạo râu, vật dụng làm móng, kể cả lược chải đầu hoặc xăm hình, xăm môi, chân mày, đục khuyên tai, nặn mụn ở những cơ sở không không dùng kim tiêm riêng đều tiềm ẩn nguy cơ lây nhiễm không chỉ các loại virus B mà còn có thể nhiễm các loại virus nguy hiểm khác như virus viêm gan B, virus HIV…
Khám bệnh ở những cơ sở không đạt tiêu chuẩn
Các dụng cụ y tế tại các phòng khám răng, phòng khám nội soi tai mũi họng, phòng khám phụ khoa…ở những cơ sở không uy tín cũng có thể là nguyên nhân gây lây nhiễm bệnh viêm gan siêu vi B.
Cụ thể, thao tác khám răng miệng, họng, phụ khoa cần có sự can thiệp của các dụng cụ y tế có thể gây trầy xước hoặc chảy máu. Nếu các dụng cụ trên còn vấy máu người viêm gan B...nguy cơ truyền bệnh cho người khác là rất khó tránh khỏi.
Các dụng cụ y tế tại các phòng khám răng, phòng khám nội soi tai mũi họng, phòng khám phụ khoa…ở những cơ sở không uy tín cũng có thể là nguyên nhân gây lây nhiễm bệnh viêm gan siêu vi B. Ảnh minh họa: Internet
Nhiễm viêm gan B và C qua đường máu
Máu và chất dịch cơ thể bị nhiễm bệnh làm lây lan bệnh viêm gan B và C. Sự lây nhiễm có thể được truyền từ mẹ sang con trong khi sinh, giữa các bạn tình hoặc qua tiếp xúc với vết thương hở. Nó cũng có thể lây lan qua các dụng cụ nha khoa không được khử trùng đúng cách. Máu của người hiến tặng được sàng lọc rất kỹ, vì vậy nguy cơ bị viêm gan do truyền máu là rất nhỏ.
Hình xăm và khuyên tai
Viêm gan B và C có thể lây truyền qua việc khử trùng không đúng cách và sử dụng lại các dụng cụ như kim tiêm, kim xăm hoặc dụng cụ xỏ lỗ. Nếu bạn muốn có một hình xăm hoặc muốn xỏ lỗ tai, hãy tìm đến cơ sở thẩm mỹ uy tín. Bạn có thể giảm được nguy cơ mắc viêm gan do được kiểm soát nhiễm khuẩn tốt hơn.
Các cơ sở tin cậy phải sạch sẽ và ngăn nắp, các nhân viên được cấp phép và đào tạo tốt. Các dụng cụ được khử trùng bằng nhiệt giữa các lần sử dụng. Nên yêu cầu sử dụng các dụng cụ dùng 1 lần được đóng gói trong túi kín chưa mở. Và hãy chắc chắn rằng mọi người rửa tay và đeo găng tay mới trước khi chạm vào bạn.
Cắt móng chân, tay, làm móng
Các dịch vụ tại tiệm cắt tóc hoặc làm móng có thể có nguy cơ tiếp xúc với bệnh viêm gan B và C. Mặc dù có một nguy cơ nhỏ (2 -5%) truyền bệnh viêm gan qua các vật dụng chải chuốt, bất cứ lúc nào bạn có thể có nguy cơ tiếp xúc với máu đối với bệnh viêm gan.
Giảm thiểu rủi ro bằng cách mang theo dũa móng tay, dụng cụ cắt lớp biểu bì, dao cạo râu, hoặc các thiết bị khác hoặc yêu cầu thợ thay dao cạo mới khi cạo râu hoặc cạo lông mày cho bạn.
Quan hệ tình dục không chung thủy, không được bảo vệ
Quan hệ tình dục với người bị viêm gan B là nguyên nhân chính dẫn đến các bệnh lây nhiễm mới. Virus viêm gan B có thể được tìm thấy trong máu, dịch âm đạo hoặc tinh dịch của người bệnh. Không cần kiêng cữ, tiêm phòng là cách chắc chắn nhất để tránh bị lây bệnh cho bạn tình. Bao cao su và miếng dán nha khoa cũng có thể giúp giảm nguy cơ mắc bệnh.
Thói quen sinh hoạt làm giảm sức đề kháng
Cơ thể rất dễ mắc các bệnh nhiễm khuẩn khi sức đề kháng bị suy giảm. Điều này có nghĩa là bạn có nhiều khả năng mắc viêm gan B hơn khi sức đề kháng bị kém đi. Trên thực tế, nhiều thói quen hằng ngày đang làm giảm sức đề kháng của cơ thể, tạo điều kiện thuận lợi cho các loại vi khuẩn, virus xâm nhập.
Nguy cơ viêm gan A do thực phẩm ô nhiễm
Các đợt bùng phát viêm gan A được bắt nguồn từ việc nhiễm khuẩn sau khi ăn trái cây tươi, rau và xà lách bị ô nhiễm. Vì vậy cần rửa kỹ sản phẩm trước khi ăn, ngay cả khi bạn định gọt vỏ. Ảnh minh họa: Internet
Rau sống và nước chưa đun sôi
Các đợt bùng phát viêm gan A được bắt nguồn từ việc nhiễm khuẩn sau khi ăn trái cây tươi, rau và xà lách bị ô nhiễm. Vì vậy cần rửa kỹ sản phẩm trước khi ăn, ngay cả khi bạn định gọt vỏ.
Bạn cũng có thể bị nhiễm viêm gan A do uống nước bị ô nhiễm. Nhất thiết phải đun sôi nước để uống. Tuyệt đối không được uống nước từ sông, hồ mà chưa được nấu chín. Khi đi đến các nơi không thuận lợi cho việc đun nấu, hãy đảm bảo luôn dùng nước đóng chai và không nên uống nước đá.
Động vật có vỏ sống
Bởi vì đôi khi động vật có vỏ được đánh bắt từ vùng nước ô nhiễm, hàu, trai và trai chưa nấu chín có thể truyền bệnh viêm gan A.
Đó là điều bạn cần suy nghĩ trước khi ăn sống các loại như hàu. Nên nấu chín sẽ an toàn hơn.
Bàn tay không sạch sẽ
Virus gây viêm gan A có thể tồn tại bên ngoài cơ thể trong nhiều tháng. Vệ sinh tốt - bao gồm luôn rửa tay hoặc sử dụng chất khử trùng tay sau khi đi vệ sinh, thay tã và trước khi xử lý thực phẩm hoặc ăn uống - giúp ngăn ngừa sự lây lan của bệnh viêm gan A.
Mẹo nhỏ khi bạn sử dụng nhà vệ sinh công cộng: Sau khi rửa tay sạch, dùng khăn giấy để tắt vòi nước và mở cửa.
Một số thói quen làm suy giảm sức đề kháng của cơ thể
Ngồi nhiều: Thói quen ngồi nhiều, ít vận động làm chậm tốc độ trao đổi chất của cơ thể và sự hấp thụ các chất dinh dưỡng.
Ăn các loại thực phẩm chế biến sẵn: Các loại thực phẩm này thường chứa nhiều đường, mỡ, muối, chất bảo quản có hại cho cơ thể sẽ làm suy yếu các tế bào làm nhiệm vụ miễn dịch. Không những giảm sức đề kháng, thực phẩm đóng hộp hay các loại thực phẩm bẩn chứa hóa chất, vi khuẩn cũng có thể hủy hoại tế bào gan theo cơ chế kích thích tế bào Kupffer – một đại thực bào nằm ở xoang gan hoạt động quá mức và phòng tiết ra các hóa chất gây viêm.
Thức khuya: Khi thức khuya, cơ thể không sản xuất đủ melatonin khiến hệ thống miễn dịch không thể tạo đủ tế bào bạch cầu để chống đỡ vi khuẩn, virus gây bệnh.
Dinh dưỡng không hợp lý: Khẩu phần ăn không đủ cung cấp năng lượng cho cơ thể dẫn đến thiếu hụt các thành phần dinh dưỡng là nguyên nhân làm sức đề kháng giảm. Tuy nhiên, ăn quá nhiều, nhất là quá nhiều chất đạm sẽ khiến cơ thể sản xuất nhiều yếu tố IGF-1 là chất thúc đẩy quá trình lão hóa và cản trở hệ thống miễn dịch.
Các nguyên nhân khác gây bệnh về gan
Lạm dụng rượu: Thói quen xấu này có thể dẫn đến xơ gan, tương tự như bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu (Non-alcoholic fatty liver disease - NAFLD) và các trường hợp viêm gan B hoặc C lâu dài.
Dùng thuốc quá liều: Uống quá nhiều acetaminophen hoặc các loại thuốc khác có thể gây hại cho gan của bạn. Vì vậy cần đảm bảo tuân thủ các hướng dẫn về liều lượng trên nhãn thuốc. Lưu ý, acetaminophen có thể là thành thành phần trong nhiều loại thuốc bạn thường dùng.
Uống quá nhiều acetaminophen hoặc các loại thuốc khác có thể gây hại cho gan của bạn. Ảnh minh họa: Internet
Bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD): Là tình trạng có quá nhiều chất béo dư thừa tích tụ bên trong gan và có thể dẫn đến viêm. Một trong những loại bệnh về gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD) là viêm gan nhiễm mỡ không do rượu (NASH) - khi mà các tế bào trong gan bị viêm và tổn thương, có thể tạo ra sẹo gan và dẫn đến các rối loạn khác, chẳng hạn như xơ gan.
Các biến chứng nghiêm trọng của những bệnh về gan có thể kể đến là suy gan cấp tính - khi gan đột ngột phát bệnh trong một thời gian rất ngắn, thường là do dùng thuốc quá liều, và xơ gan - xuất hiện nhiều tổn thương trong gan khiến cơ quan này không thể hoạt động đúng chức năng vốn có.
Để phòng ngừa các bệnh về gan nguy hiểm, mọi người nên duy trì lối sống lành mạnh, rèn luyện những thói quen có lợi có sức khỏe, và tuân thủ các hướng dẫn an toàn từ chuyên gia y tế cũng như tiêm vắc - xin chủng ngừa một số bệnh về gan.
