Dù ăn uống, sinh hoạt rất đảm bảo vệ sinh, sạch sẽ đến từng cái bát, chiếc đũa nhưng người phụ nữ vẫn bị nhiễm ký sinh trùng, nguyên nhân đến từ thói quen nhặt rau hàng ngày.
Thời gian vừa qua, khoa Ngoại tổng hợp, Bệnh viện E Trung ương liên tục tiếp nhận bệnh nhân mắc ký sinh trùng đến điều trị. Đa số các bệnh nhân ban đầu đến viện đều lo mắc bệnh lý khác chứ không hề nghĩ bị nhiễm ký sinh trùng.
Bất ngờ nhiễm loại giun chưa từng nghe tên, dù ăn uống rất sạch sẽ
PGS Đỗ Trường Sơn - Trưởng khoa Ngoại tổng hợp (Bệnh viện E Trung ương) cho biết, hiện khoa đang điều trị cho 3 bệnh nhân, đều là nữ, có kết quả xét nghiệm dương tính với ký sinh trùng, cụ thể là giun đũa chó mèo và giun lươn.
Trường hợp mắc giun lươn là bệnh nhân Bùi Thanh Thương (50 tuổi, ở Mộc Châu, Sơn La) trước khi đến viện thường xuyên đau ở vùng hạ sườn phải, bị tăng huyết áp đã điều trị nhiều năm. Do mẹ người phụ nữ này từng mắc ung thư gan và đã mất nên bệnh nhân lo mình cũng bị ung thư nên đi khám.
Tại bệnh viện, bệnh nhân Thương được chụp cộng hưởng từ vùng bụng, kết quả cho thấy có hình ảnh dày khu trú ở đáy túi mật, theo dõi u túi mật. Ngoài ra, bệnh nhân còn có hạch ở vùng rốn gan kích thước 6mm. Kết quả xét nghiệm cho thấy bệnh nhân dương tính với giun lươn, các xét nghiệm về ung thư đều bình thường, có men gan cao.
Khi nhận kết quả, bệnh nhân Thương vô cùng bất ngờ, bản thân chị cũng chưa từng nghe về ký sinh trùng giun lươn. Theo chia sẻ, trong cuộc sống hàng ngày, chị Thương vệ sinh cá nhân, ăn uống rất sạch sẽ nên khi biết mình bị nhiễm giun lươn, chị rất bất ngờ.
Nữ bệnh nhân mắc giun lươn đang điều trị tại bệnh viện dù trước đó sinh hoạt rất sạch sẽ. Ảnh Lê Phương.
“Hàng ngày bát đũa ăn cơm tôi luôn tráng nước sôi, hấp khử khuẩn trước khi ăn. Tôi chỉ bán hàng chứ không làm ruộng, cũng không trồng rau nên không tiếp xúc với đất cát. Gia đình cũng không nuôi chó mèo và tôi không bao giờ ăn đồ sống”, chị Thương chia sẻ.
Sau khi được giải thích và tìm hiểu thông tin, chị Thương cho rằng nguyên nhân mình nhiễm bệnh là do thường xuyên nhặt rau hàng ngày, không đeo găng tay, từ đó ký sinh trùng xâm nhập qua cơ thể từ những vết xước măng rô ở ngón tay. Chị Thương cũng cho biết, trước đó, chị rất ngứa ở ngón tay cái và gần cổ tay, sau đó lại hết ngứa nên chị không để ý, không đi khám.
Thạc sĩ, bác sĩ Vũ Mạnh Cường - Phụ trách khoa Bệnh Nhiệt đới, Bệnh viện E Trung ương cho biết, giun lươn thường lây qua da, vào mạch máu (tĩnh mạch) và cũng có thể lây qua đường ăn uống. Đó là lý do nhiều người dù ăn uống rất sạch sẽ nhưng vẫn nhiễm bệnh, đường lây nhiễm có thể do tiếp xúc với đất, nhặt rau có ấu trùng...
Khi giun lươn vào cơ thể, chúng có thể sẽ vào đường tiêu hóa, phát triển ở ruột non rồi qua chất thải ra môi trường hoặc cũng có thể đi theo các mạch rồi ký sinh ở nhiều bộ phận trong cơ thể như gan, não. “Nếu giun lươn ký sinh vào gan dễ gây áp xe gan, lên não có thể gây áp xe não, tổn thương não. Nếu không phát hiện kịp thời có thể gây nguy hiểm đến tính mạng”, bác sĩ Cường chia sẻ.
Bác sĩ Cường cho rằng những thói quen đơn giản như nhặt rau, tiếp xúc với đất cũng có nguy cơ nhiễm ký sinh trùng qua da. Ảnh Lê Phương.
Nhiễm bệnh từ thói quen hàng ngày
Ngoài trường hợp trên, PGS Trường Sơn cho biết, khoa cũng đang điều trị cho hai bệnh nhân khác được chẩn đoán mắc giun đũa chó mèo. Cả hai trường hợp này đều có bệnh lý nền trước đó.
Trường hợp thứ nhất là bệnh nhân Nguyễn Thị Thanh (60 tuổi, ở Hà Nội) từng mổ sỏi niệu quản trái năm 2021, cắt túi mật nội soi năm 2022, có áp xe phía trên thành ngực phải, phải chọc hút dịch ở ổ áp xe nhiều lần.
Gần đây, bệnh nhân đau vùng hố chậu trái, sờ thấy khối nên vào viện khám. Tại bệnh viện ngoài có ổ áp xe lớn ở ngực phải, bệnh nhân còn có đám thâm nhiễm mỡ sau phúc mạc ở hố chậu trái.
Xét nghiệm cho thấy bệnh nhân có tình trạng nhiễm khuẩn, dương tính với giun đũa chó mèo. Các bác sĩ chuyên khoa về bệnh nhiệt đới và ký sinh trùng đã tiến hành hội chẩn và đang điều trị cho bệnh nhân theo đúng phác đồ.
Trường hợp thứ hai là bệnh nhân Trần Thị Hồng, 64 tuổi, ở Tam Điệp, Ninh Bình, đang điều trị bệnh lý về máu tại Viện Huyết học và Truyền máu Trung ương. Gần đây do bệnh nhân đau âm ỉ liên tục hạ sườn trái, nên được chuyển tới Bệnh viện E kiểm tra. Kết quả chụp chiếu phát hiện nhu mô lách có khối giảm tỷ trọng dạng dịch, kích thước 40X51x72mm, vỏ dày. Trong cơ thẳng bụng bên trái có khối kích thước 25x55x85cm.
Ngoài việc tránh ăn đồ tái sống, nên dùng đồ bảo hộ khi lao động, nhặt rau để phòng ký sinh trùng. Ảnh minh họa.
Ngoài ra, tổ chức dưới da vùng thắt lưng 2 bên của bệnh nhân có các ổ thâm nhiễm diện rộng, kích thước bên phải 37x65mm, bên trái là 40x74mm. Xét nghiệm máu cho thấy tiểu cầu thấp, bạch cầu cao nhiều và dương tính với giun đũa chó mèo.
Hiện bệnh nhân đang được điều trị tại Bệnh viện E. Được biết, cả hai bệnh nhân này đều có thói quen ăn rau sống, trong đó với trường hợp bệnh nhân Thanh, gia đình còn nuôi chó mèo thả rông.
Bác sĩ Cường cho biết, với giun đũa chó mèo, bệnh nhân có nguy cơ lây nhiễm khi tiếp xúc với nguồn phân chó mèo có chứa ấu trùng hoặc ăn các loại rau sống chứa ấu trùng này.
Cũng giống như giun lươn, ấu trùng giun đũa chó mèo phát triển ở ruột non, sau đó có thể bị thải ra ngoài và bắt đầu một chu kỳ mới. Hoặc cũng có thể đi theo mạch máu, ký sinh ở khắp mọi nơi như gan, phổi, não.
Người bị nhiễm ký sinh trùng đa số đều có đặc điểm chung là mệt mỏi, chán ăn, thiếu máu, gầy sút cân. Một số trường hợp còn bị ấu trùng ký sinh dưới da gây tổn thương tại chỗ (với giun lươn).
Đặc biệt, khi đi vào các cơ quan khác, chúng có thể gây nên ổ áp xe, rất dễ nhầm lẫn với bệnh khác như u não, ung thư gan. Vì thế ngoài xét nghiệm (thường có bạch cầu ái toan cao), cần phải sinh thiết tại các tổn thương ở gan, não để có chẩn đoán chính xác nhất.
“Với những trường hợp nhiễm ký sinh trùng, tùy từng loại sẽ có thời gian điều trị khác nhau, có thể kéo dài 2-4 tuần theo đúng phác đồ của bác sĩ. Với trường hợp có ổ áp xe ở một số bộ phận thì cần tiến hành chọc hút. Đặc biệt, khi đã nhiễm ký sinh trùng, dù điều trị khỏi nhưng vẫn hoàn toàn có khả năng mắc lại nên việc phòng bệnh là rất quan trọng.
Bác sĩ Cường khuyến cáo, để phòng bệnh, việc đầu tiên phải làm là ăn chín, uống sôi. Ngoài ra cần uống thuốc tẩy giun định kỳ, khi lao động cần có đồ bảo hộ vì có ký sinh trùng lây nhiễm qua da. Khi thấy các biểu hiện như xanh xao, sút cân, mệt mỏi cần đi khám để loại trừ khả năng mắc ký sinh trùng.
* Tên bệnh nhân trong bài đã được thay đổi
