Phát hiện con gái teen lộ ảnh nhạy cảm, mẹ chưa kịp dạy đã bị đốp thẳng: “Chuyện có gì to tát đâu, mẹ quen đi!”

Ths.BS Nguyễn Hồng Bách

Thạc sĩ, bác sĩ Nguyễn Hồng Bách hiện đang là Giám đốc Viện Tâm lý học và Truyền Thông, thuộc Hội Tâm lý học Việt Nam. 

Xem tất cả bài viết của chuyên gia

Bố mẹ bất lực trước những đối đáp của teen thời hiện đại

Trong quá trình tư vấn cho các phụ huynh có con ở tuổi vị thanh niên, tôi đã gặp nhiều chuyện “cười ra nước mắt” và điều đáng nói là bố mẹ thường không biết ứng xử ra sao trước những “đối đáp” của con trẻ.

Gần đây nhất, một bà mẹ tâm sự rằng, chị phát hiện con gái (13 tuổi), có chat sex với bạn trai 19 tuổi, trong đó có những hình ảnh nhạy cảm như hở ngực, hở bộ phận sinh dục... "Khi tôi nói chuyện với con, con bảo có gì mà mẹ phải làm to chuyện thế? Con còn nói với tôi rằng, chuyện này đâu phải lạ, tụi con trai xem phim đen trong lớp đầy ra, rủ nhau vào nhà nghỉ đầy. Mẹ hãy quen đi", người mẹ chia sẻ.

Hay một người mẹ khác, có con trai học lớp 8, đang yêu một bạn gái cùng tuổi. Từ ngày yêu, con đi đêm về hôm,  có khi ở lì nhà bạn gái không về. Phụ huynh nói chuyện với bố mẹ bạn gái của con thì họ cứ ừ ào, rồi đâu đóng đấy vì còn mải làm ăn. Người mẹ này rất lo con bị “úp sọt” ở tuổi dở dang này thì hỏng hết tương lai.

Không chỉ phụ huynh, ngay cả giáo viên đôi khi cũng bất ngờ với những tình huống diễn ra ngay trong trường. Một cô giáo chia sẻ có hôm đang trên đường về thì thầy hiệu trưởng gọi quay lại trường gấp vì "có đôi nam nữ vào nhà vệ sinh làm “chuyện người lớn”. Cặp này bị bác lao công phát hiện khi quay lại toilet lấy món đồ dọn dẹp bị quên. Bạn gái mới học lớp 5, còn bạn trai học lớp 9. Khi biết chuyện cô giáo thật sự quá bất ngờ.

Vậy khi gặp những tình huống như trên, cần ứng xử ra sao?

Đúng như câu nói của bé gái trên: "Bố mẹ hãy quen đi. Đừng làm to chuyện làm gì". Ngày xưa bố mẹ lên cấp 3 mới yêu hoặc vào đại học rồi mới dám nhắm mắt đưa thân. Nhưng hồi đó các bố mẹ 16, 17 mới dậy thì, còn các con bây giờ 10 tuổi có khi đã dậy thì rồi. Trong khi đến tuổi dậy thì mà không biết yêu mới đáng lo. Khi các con đã yêu rồi thì khó cấm được việc động chạm cơ thể. Đó là quy luật. 

Điều quan trọng là chúng ta phải giúp trẻ nhận thức được vấn đề, biết bảo vệ bản thân để tránh để lại hậu quả. Muốn làm được như vậy thì dạy con về sức khỏe sinh sản là điều cần làm và nên làm ngay lập tức.

Dạy con về sức khỏe sinh sản là điều vô cùng cần thiết

Tôi từng gặp nhiều phụ huynh than thở: "Tạo sao tôi đưa con đi học cả 2 buổi sáng-chiều mà con vẫn dính bầu?". Đó là một thực tế đáng báo động, bởi các mẹ lo con yêu đương sớm, lo con có bầu nhưng lại không dạy con làm thế nào để không mang bầu.

Hay như khi tôi đi dạy về sức khỏe giới tính, trước khi lên dạy các thầy cô còn dặn dò: “Cô dạy nhẹ nhàng thôi nhé, học sinh trường em ngoan lắm, còn trong sáng lắm!”. Rồi còn đề nghị tách nam nữ ra dạy riêng từng giới tính, đừng dạy chung vì các con còn ngây thơ lắm, chưa biết gì đâu. Rồi nhiều phụ huynh cho rằng học sinh cấp 2 vẫn còn ở độ tuổi nhạy cảm, chưa nên dạy về tình dục và tình dục an toàn.

Dạy con về sức khỏe sinh sản nên bắt đầu từ sớm, thậm chí là ở bậc tiểu học. Ảnh minh họa. 

Trong khi đó, học sinh cấp 2 đã tò mò về tình dục và các vấn đề liên quan. Thậm chí, học sinh cấp 3 cần được học về cách chăm sóc thai nhi, cách chăm sóc sức khỏe bà mẹ khi mang thai hay chăm một đứa trẻ sơ sinh.

Sở dĩ phải như vậy là phòng trường hợp, nếu trẻ không tiếp tục theo học lên nữa thì chuẩn bị cho chúng một hành trang vào đời. Đây là điều thực sự cần thiết. Bởi không ai nắm tay được cả ngày, nên tốt nhất là phòng còn hơn tránh.

Phụ huynh cũng đừng ngạc nhiên khi biết con quan hệ tình dục ở độ tuổi vị thành niên vì xã hội bây giờ là thế. Đừng đem chuẩn mực văn hóa, giáo dục, xã hội của 20 năm về trước để dạy trẻ, và đừng đem những chuẩn mực đó để nhìn nhận, đánh giá con trẻ về mọi mặt.

Cha mẹ cần quen và hãy dạy cho các con càng sớm càng tốt về tình yêu, tình dục như thế nào là an toàn, đúng pháp luật, tránh trường hợp đưa bạn trai vào tù vì tình yêu của chính mình. Hơn nữa, cần quan tâm thật lòng đến các con nhiều hơn. Hãy có không gian chung với các con ở một vài lĩnh vực nào đó, tìm điểm chung dễ chia sẻ để gần gũi nhau hơn. 

Bà Phan Thị Lan Hương cho rằng, giáo dục giới tính cho trẻ là điều cần làm sớm, nhưng giáo dục thế nào cho đúng thì không phải phụ huynh nào cũng biết. 

Những điều cần tránh khi dạy con về sức khỏe sinh sản

Tránh dạy con kiểu so sánh:

- Bằng tuổi con, bố/mẹ thế này...

- Sao con nhà hàng xóm nó như này, còn con thì...

Tránh dạy theo lối kể chuyện ngàn lẻ một đêm:

- Ngày xưa mẹ bằng tuổi con mẹ thế này...

- Ngày xưa như thế này...

Tránh dạy theo kiểu khuyên nhủ:

- Mẹ nghĩ con cần phải thế này...

- Con nên như thế này để tương lai tốt hơn;

Tránh dạy con theo kiểu dọa nạt, áp đặt vì nó sẽ bị phản tác dụng. Ảnh minh họa. 

Tránh dạy theo kiểu dọa nạt:

- Con mà như này, bố/mẹ đi chết ngay lập tức;

- Con còn như thế thì đừng ở nhà này nữa;

Tránh dạy theo kiểu phán xét, hạ nhục:

- Con yêu sớm thì hư hỏng sớm thôi;

- Yêu sớm đứa nào chả giống đứa nào, rồi ĩnh cái bụng ra nhục cái mặt;

- Quan hệ tình dục sớm là loại chả ra gì...

Tránh dạy theo kiểu khích bác:

- Yêu vào rồi, đố con học giỏi được đấy...

- Chả yêu còn không đâu với đâu, yêu vào rồi học khối ra ấy.

Điều nên làm khi dạy con về sức khỏe sinh sản

Nên quan tâm đến con nhiều hơn

Hãy có không gian với con ở một vài lĩnh vực nào đó. Đặc biệt, bố hãy chia sẻ với con trai và mẹ chia sẻ với con gái về vấn đề sức khỏe sinh sản. Bố cũng chia sẻ với con gái về cảm nhận của con trai về mọi mặt trong tình yêu và ngược lại mẹ cũng vậy với con trai,

Nên dạy cách giao tiếp ứng xử trong chuyện yêu đương:

Đôi khi trẻ không biết cách từ chối lời mời gọi quan hệ của đối phương hoặc cả nể, bị đưa chuyện tình yêu ra để gây sức ép. Vì thế, dạy trẻ về cách giao tiếp, ứng xử trong chuyện yêu đương là rất quan trọng.

Nên nhấn vào cảm xúc và sự kiện khi nói chuyện với con:

- Ở tuổi con ít bạn chia sẻ thông tin yêu đương với bố mẹ, nhưng khi con đã không ngại điều đó mà kể với mẹ chứng tỏ con là người có suy nghĩ chín chắn và người lớn.

- Dậy thì biết yêu là đương nhiên. Ai chả như vậy tuy nhiên...

- Con buồn là chuyện khó tránh khỏi khi yêu...

- Việc nắm tay ôm hôn và quan hệ tình dục là điều khó tránh khỏi khi có người yêu, tuy nhiên không phải ai cũng có thể tỉnh táo để tránh đi việc đó. Còn con thì sao?

Nên nhẹ nhàng khuyên nhủ con để con cảm thấy được gần gũi và dễ chia sẻ với bố mẹ về vấn đề đang gặp phải. Ảnh minh họa. 

Nên sử dụng câu hỏi để nói chuyện với trẻ:

- Con nghĩ sao khi bạn A, bạn B đã yêu khi mới học lớp 6?

- Quan hệ ở tuổi học sinh con nghĩ ảnh hưởng thế nào đến bản thân và tương lai sau này?

- Bây giờ theo con yêu như thế nào là đúng? Ngày xưa ba mẹ yêu nhau như thế đó, mẹ tò mò không biết các con nghĩ gì về cách yêu đó nhỉ?

Nên hiểu suy nghĩ của con về chuyện yêu và tình dục

Không phải bất cứ đứa trẻ nào dậy thì cũng nghĩ đến việc yêu. Có những trẻ yêu nhưng rất có ý thức giữ gìn bản thân vậy thì cần biết quan điểm của chúng rồi hãy tính đến chuyện dạy như thế nào cho hợp lý. Ở tuổi dậy thì, trẻ hay tự ái, hay phản ứng ngược... vậy nên không thể thấy con nhà hàng xóm mang bầu là về đè con mình ra để dạy một cách quyết liệt.

Nên biết con chơi với những người bạn như thế nào

Bố mẹ cần quan tâm xem người yêu của con mình là ai, nhà ở đâu, bố mẹ bạn ấy làm gì. Các cụ xưa đã có câu: "Muốn biết bạn là ai, hãy cho mọi người xung quanh biết những đứa bạn chơi thuộc thể loại nào!".

Nên có một ai đó hoặc biết ai đó là người con nể nang và có uy tín đối với con. Đôi khi những lúc "bất lực" thì con át chủ bài này sẽ thay bố mẹ đứng ra gánh vác việc khuyên nhủ con.

Phan Thị Lan Hương
Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu và bảo vệ quyền trẻ em

Con gái 2 tuổi có dấu hiệu này trên cơ thể, mẹ “chẩn đoán” dậy thì sớm khiến bác sĩ phải nhắc một điều

Sau khi xem bài viết chia sẻ về trường hợp bé gái mọc nhiều lông do sử dụng corticoid kéo dài và bé bị dậy thì sớm trên mạng xã hội, chị Ngọc lo lắng,...

Bấm xem >>

Trẻ tuổi dậy thì