Tổng quát
Rau mùi là một loại thảo mộc thường được sử dụng để tạo hương vị cho các món ăn. Nó có nguồn gốc từ cây Coriandrum sativum và có liên quan đến mùi tây, cà rốt và cần tây.
Cây rau mùi cao khoảng 0,35-0,50m, thân nhẵn, phía trên phân nhánh. Lá rau mùi ở gốc có cuống dài, có 1-3 lá chét hình hơi tròn và thường xẻ thành 3 thùy, mép thùy có khía răng. Toàn thân và lá có mùi thơm dễ chịu.
Hoa rau mùi có màu trắng hay hơi hồng, họp thành tán gồm 3-5 cọng, không có tổng bao, tiểu bao gồm 2-3 lá chét đính ở một phía. Quả hơi hình cầu, dài 2,5-4mm, gồm 2 nửa, mỗi nửa có 4 sống thẳng và 2 sống chung.
Rau mùi được trồng khá phổ biến ở nước ta nhưng hầu hết mọi người chỉ lấy lá để làm gia vị hoặc đôi khi để khô đun nước tắm vào dịp Tết.
Giá trị dinh dưỡng
Rau mùi là một nguồn cung cấp vitamin A tuyệt vời, giúp nuôi dưỡng võng mạc của bạn, giữ ẩm cho mắt và bảo vệ thị lực.
Rau mùi cũng chứa nhiều vitamin C, rất quan trọng đối với hệ thống miễn dịch. Tiêu thụ đủ vitamin C giúp giữ cho các tế bào bạch cầu của bạn hoạt động bình thường và hỗ trợ quá trình hấp thụ sắt. Vitamin C cũng đóng một vai trò trong việc chữa lành vết thương và sản xuất collagen, giúp giữ cho da săn chắc.
Rau mùi cũng chứa các chất dinh dưỡng khác như vitamin K, sắt, canxi.
Một thìa cà phê lá rau mùi khô chứa:
- Lượng calo: 2
- Chất đạm: Dưới 1 gam
- Chất béo: Dưới 1 gam
- Carbohydrate: Dưới 1 gam
- Chất xơ: Dưới 1 gam
- Đường: Dưới 1 gam
Tác dụng của rau mùi
Có thể giúp giảm lượng đường trong máu
Lượng đường trong máu cao là một yếu tố nguy cơ của bệnh tiểu đường loại 2.
Hạt rau mùi, chiết xuất và dầu đều có thể giúp giảm lượng đường trong máu. Trên thực tế, những người có lượng đường trong máu thấp hoặc đang dùng thuốc điều trị tiểu đường nên thận trọng với rau mùi vì nó rất hiệu quả trong việc giảm lượng đường trong máu.
Các nghiên cứu trên động vật cho thấy rằng hạt rau mùi làm giảm lượng đường trong máu bằng cách thúc đẩy hoạt động của enzym giúp loại bỏ đường khỏi máu.
Một nghiên cứu tương tự cho thấy rằng cùng một liều lượng chiết xuất hạt rau mùi làm giảm lượng đường trong máu và tăng giải phóng insulin ở chuột mắc bệnh tiểu đường.
Giàu chất chống oxy hóa tăng cường miễn dịch
Rau mùi cung cấp một số chất chống oxy hóa, ngăn ngừa tổn thương tế bào do các gốc tự do gây ra.
Chất chống oxy hóa của nó đã được chứng minh là có khả năng chống lại chứng viêm trong cơ thể bạn. Các hợp chất này bao gồm terpinene, quercetin và tocopherols, có thể có tác dụng chống ung thư, tăng cường miễn dịch và bảo vệ thần kinh, theo các nghiên cứu trên ống nghiệm và động vật.
Một nghiên cứu trong ống nghiệm cho thấy rằng các chất chống oxy hóa trong chiết xuất hạt rau mùi làm giảm viêm và làm chậm sự phát triển của các tế bào ung thư phổi, tuyến tiền liệt, ung thư vú và ruột kết.
Có thể có lợi cho sức khỏe tim mạch
Một số nghiên cứu trên động vật và ống nghiệm cho thấy rau mùi có thể làm giảm các yếu tố nguy cơ bệnh tim, chẳng hạn như huyết áp cao và mức cholesterol LDL (có hại).
Chiết xuất rau mùi hoạt động như một chất lợi tiểu, giúp cơ thể bạn thải natri và nước dư thừa. Điều này có thể làm giảm huyết áp của bạn. Một số nghiên cứu chỉ ra rằng rau mùi cũng có thể giúp giảm cholesterol. Một nghiên cứu cho thấy những con chuột được cho ăn hạt rau mùi đã giảm đáng kể lượng cholesterol LDL (xấu) và tăng HDL (tốt) cholesterol.
Hơn nữa, nhiều người nhận thấy rằng ăn các loại thảo mộc và gia vị cay nồng như rau mùi giúp họ giảm lượng natri, từ đó có thể cải thiện sức khỏe tim mạch.
Ở những nơi tiêu thụ một lượng lớn rau mùi, cùng với các loại gia vị khác, tỷ lệ mắc bệnh tim có xu hướng thấp hơn - đặc biệt là so với những người theo chế độ ăn phương Tây, vốn chứa nhiều muối và đường.
Có thể bảo vệ sức khỏe não bộ
Nhiều bệnh về não, bao gồm Parkinson, Alzheimer và đa xơ cứng, có liên quan đến chứng viêm. Đặc tính chống viêm của rau mùi có thể bảo vệ chống lại những bệnh này.
Một nghiên cứu trên chuột cho thấy chiết xuất rau mùichống lại tổn thương tế bào thần kinh sau các cơn co giật do thuốc gây ra, có thể là do đặc tính chống oxy hóa của nó.
Một nghiên cứu trên chuột lưu ý rằng lá rau mùi giúp cải thiện trí nhớ, cho thấy rằng loại cây này có thể ứng dụng cho bệnh Alzheimer.
Rau mùi cũng có thể giúp kiểm soát sự lo lắng. Các nghiên cứu trên động vật chứng minh rằng chiết xuất rau mùi có hiệu quả gần như Diazepam, một loại thuốc lo âu phổ biến, trong việc giảm các triệu chứng của tình trạng này. Tuy nhiên, tác động này vẫn cần nghiên cứu thêm trên con người.
Có thể thúc đẩy tiêu hóa và sức khỏe đường ruột
Dầu chiết xuất từ hạt rau mùi có thể đẩy nhanh và thúc đẩy quá trình tiêu hóa lành mạnh.
Chiết xuất rau mùi được sử dụng như một chất kích thích sự thèm ăn trong y học cổ truyền Iran. Một nghiên cứu trên chuột ghi nhận rằng nó làm tăng cảm giác thèm ăn, so với những con chuột đối chứng được cho uống nước hoặc không uống gì.
Có thể chống lại nhiễm trùng
Rau mùi có chứa các hợp chất chống vi khuẩn có thể giúp chống lại một số bệnh nhiễm trùng và bệnh do thực phẩm.
Dodecenal, một hợp chất trong rau mùi, có thể chống lại vi khuẩn như Salmonella gây ngộ độc thực phẩm, đe dọa tính mạng và ảnh hưởng đến 1,2 triệu người hàng năm ở Mỹ.
Ngoài ra, một nghiên cứu trong ống nghiệm tiết lộ rằng hạt rau mùi là một trong số các loại gia vị Ấn Độ có thể chống lại vi khuẩn gây nhiễm trùng đường tiết niệu (UTIs).
Có thể bảo vệ làn da của bạn
Rau mùi có thể có một số lợi ích cho da, bao gồm cả đối với phát ban nhẹ như viêm da.
Trong một nghiên cứu, chiết xuất của nó không thể tự điều trị hăm tã ở trẻ sơ sinh nhưng có thể được sử dụng cùng với các hợp chất làm dịu khác như một phương pháp điều trị thay thế.
Các nghiên cứu khác lưu ý rằng các chất chống oxy hóa trong chiết xuất rau mùi có thể giúp ngăn ngừa tổn thương tế bào có thể dẫn đến lão hóa da nhanh hơn, cũng như tổn thương da do bức xạ tia cực tím B.
Hơn nữa, nhiều người sử dụng nước ép lá rau mùi cho các tình trạng da như mụn trứng cá, da dầu hoặc khô. Tuy nhiên, nghiên cứu về những công dụng này còn thiếu.
Nước rau mùi có tác dụng gì?
Một số bài thuốc thường dùng từ nước rau mùi:
- Chữa đau bụng do rối loạn tiêu hóa: Chuẩn bị 8g rau mùi, 4g quất bì, 4g đinh hương, 4g hoàng liên. Đem rửa sạch tất cả sau đó cho thêm 500ml nước sắc, giữ lại còn 300ml, chia 2 lần uống trong ngày. Nên uống khi còn ấm, dùng trong 3 ngày.
- Chữa đầy bụng, khó tiêu: Rửa sạch rau mùi, giã nát thêm chút nước, lấy nước cốt uống 2 - 3 thìa.
- Lợi tiểu, giúp hạ cholesterol trong máu: Chuẩn bị 12g hạt rau mùi khô, đem ngâm trong nước sôi, lọc lấy nước để nguội, dùng được nhiều lần trong ngày.
- Chữa rong kinh: Chuẩn bị 6g hạt rau mùi khô, rửa sạch rồi cho thêm 600ml nước, sắc giữ còn 300ml, cho thêm đường để dễ uống, chia 3 lần uống trong ngày, nên uống lúc còn nóng. Dùng trong vòng 3 - 5 ngày.
- Lợi sữa cho sản phụ sau sinh: Chuẩn bị 6g quả mùi già, cho thêm 100ml nước đem đun sôi 15 phút chia 2 lần uống trong ngày. Dùng liên tục 3 ngày.
- Trị mụn, làm đẹp da: Giã nát rau mùi sau đó lấy 1 thìa cà phê nước cốt trộn chút bột nghệ, rửa mặt sạch rồi thoa lên mặt mỗi tối trước khi đi ngủ hoặc thường xuyên lấy quả mùi sắc nước rửa. Bài thuốc này tốt cho những người có da khô, da mặt có mụn sẽ giúp da mặt hồng hào, giảm mụn.
Ai không nên dùng?
Không tốt cho người bệnh gan
Rau mùi chứa một số tinh dầu dễ bay hơi kích hoạt các cơ quan quan trọng nhất trong cơ thể. Vì vậy, nếu ăn quá nhiều rau mùi, các thành phần trong rau sẽ làm việc ngược lại, tăng bài tiết mật và cuối cùng là làm tổn hại đến gan.
Không tốt cho người mắc bệnh dạ dày
Rau mùi được biết đến là một loại thảo dược chữa các vấn đề về tiêu hóa. Nhưng nếu lạm dụng nó, dạ dày có thể gặp rắc rối, kéo theo các hiện tượng rối loạn tiêu hóa khác nhau.
Theo một báo cáo y tế, sử dụng 200ml chiết xuất rau mùi trong vòng 1 tuần liền gây ra các triệu chứng như hình thành khí trong bụng, đau dạ dày, đau bụng, nôn mửa, thậm chí di chuyển không vững.
Không tốt cho phụ nữ mang bầu
Phụ nữ mang thai không nên ăn nhiều rau mùi vì có thể làm ảnh hưởng tới sức khỏe của các bé. Một số thành phần có trong rau mùi có thể làm ảnh hưởng đến hoạt động bình thường của tuyến sinh dục phụ nữ, gây nguy hiểm cho phụ nữ có thai và sức khỏe thai nhi đang phát triển trong bụng mẹ.
Không tốt cho nam giới
Ăn rau mùi thường xuyên sẽ giảm lượng testosterone - hormone sinh dục nam, từ đó khiến khả năng sản xuất tinh trùng cũng yếu đi. Đặc biệt khi sử dụng vào ban đêm sẽ gây ra hạn chế lớn về khả năng tình dục, dẫn đến tình trạng “trên bảo dưới không nghe” ở nam giới.
Lưu ý khi dùng
- Phải chọn rau mùi tươi, mới thu hoạch để ăn và làm thuốc. Phải loại bỏ rau cũ nát vàng gây độc hại.
- Không dùng khi đang dùng các thuốc Đông y như: bạch truật, đan bì, đang bị loét dạ dày thì nên kiêng rau mùi
