Tổng quát
Cây nha đam (hay có tên gọi khác long tu, lô hội) là một sen đá loài của chi Aloe, thuộc loại cây lâu năm. Nó có nguồn gốc từ bán đảo Ả Rập và mọc hoang ở vùng khí hậu nhiệt đới trên khắp thế giới và được trồng để sử dụng cho nông nghiệp và làm thuốc.
Từ Trung Hoa cây nha đam theo đường giao thương, văn hóa di chuyển sang Việt Nam. Trong khoảng 180 loài thì có 4 loài được sử dụng để làm thuốc. Hai loài được chú ý nhiều nhất là Aloe ferox Mill., 1768 và Aloe vera L., 1753.
Cây lô hội là một loại cây không có thân hoặc có nhưng rất ngắn, phát triển cao tới 60 - 100 cm. Lá dày chứa nước (nhớt) màu xanh lục đến xám xanh. Ở một số giống, bạn sẽ thấy các vệt trắng trên bề mặt thân trên và dưới của chúng. Rìa của lá có răng cưa màu trắng. Hoa nha đam có vào mùa hè có hình thoi với một tràng hoa màu vàng.
Loài cây này cũng được sử dụng cho mục đích trang trí trong nhà. Thành phần nha đam được tìm thấy trong nhiều sản phẩm tiêu dùng bao gồm đồ uống, kem dưỡng da, mỹ phẩm hoặc thuốc mỡ điều trị vết bỏng nhẹ và cháy nắng.
Nha đam có nhiều tác dụng trong đời sống, sức khỏe
Giá trị dinh dưỡng
Nha đam chứa 75 thành phần dinh dưỡng như vitamin, enzym, khoáng chất, đường, lignin, saponin, axit salicylic và axit amin.
- Vitamin: Nó chứa vitamin A (beta-carotene), C và E, là những chất chống oxy hóa. Nó cũng chứa vitamin B12, axit folic và choline. Chất chống oxy hóa trung hòa các gốc tự do.
- Enzyme: Nó chứa 8 loại enzyme: aliiase, alkaline phosphatase, amylase, bradykinase, carboxypeptidase, catalase, cellulase, lipase và peroxidase. Bradykinase giúp giảm viêm quá mức khi thoa lên da tại chỗ, trong khi những loại khác giúp phân hủy đường và chất béo.
- Khoáng chất: Nó cung cấp canxi, crom, đồng, selen, magiê, mangan, kali, natri và kẽm. Chúng cần thiết cho hoạt động bình thường của các hệ thống enzym khác nhau trong các con đường trao đổi chất khác nhau và một số ít là chất chống oxy hóa.
- Đường: Nó cung cấp monosaccharid (glucose và fructose) và polysaccharid: (glucomannans / polymannose). Chúng có nguồn gốc từ lớp nhầy của thực vật và được gọi là mucopolysaccharid. Monosaccharide nổi bật nhất là mannose-6-phosphate, và polysaccharide phổ biến nhất được gọi là glucomannans [beta- (1,4) -acetylated mannan]. Acemannan, một glucomannan nổi bật cũng đã được tìm thấy. Gần đây, một glycoprotein có đặc tính chống dị ứng, được gọi là alprogen và hợp chất chống viêm mới, C-glucosyl chromone, đã được phân lập từ gel lô hội.
- Anthraquinon: Nó cung cấp 12 anthraquinon, là những hợp chất phenolic thường được gọi là thuốc nhuận tràng. Aloin và emodin hoạt động như thuốc giảm đau, kháng khuẩn và kháng vi-rút.
- Axit béo: Nó cung cấp 4 steroid thực vật; cholesterol, campesterol, β-sisosterol và lupeol. Tất cả những chất này đều có tác dụng chống viêm và lupeol cũng có đặc tính khử trùng và giảm đau.
- Nội tiết tố: Auxin và gibberellin giúp chữa lành vết thương và có tác dụng chống viêm.
- Khác: Nó cung cấp 20 trong số 22 axit amin cần thiết của con người và 7 trong số 8 axit amin thiết yếu. Nó cũng chứa axit salicylic có đặc tính chống viêm và kháng khuẩn. Lignin, một chất trơ, khi được bao gồm trong các chế phẩm bôi ngoài da, làm tăng tác dụng thẩm thấu của các thành phần khác vào da. Saponin là chất xà phòng tạo thành khoảng 3% gel và có đặc tính làm sạch và sát trùng.
Tác dụng
Tăng cường hệ thống miễn dịch
Đồ uống làm từ nước ép nha đam có đặc tính giải độc tự nhiên giúp làm sạch hiệu quả hệ thống tiêu hóa và hệ tuần hoàn. Nha đam có tác dụng tiêu diệt vi khuẩn có hại thể hiện ở chất polysacarit, một trong những chất quan trọng.
Kháng khuẩn
Nhựa nha đam làm êm dịu vết thương trong trường hợp bạn bị bỏng nhẹ, khi bị côn trùng châm chích hay da bị chai cứng khi bị rám nắng.
Làm lành vết thương
Aloectin B - chất kích thích hệ miễn dịch có trong nha đam - được coi là một dược phẩm chữa lành tự nhiên kể từ khi nó được phát hiện ra hàng ngàn năm trước. Chất nhầy của nha đam có tác dụng ngay lập tức bịt kín vết thương, giúp cầm máu rất tốt. Trong nhiều nghiên cứu, các nhà khoa đã chứng minh rằng nha đam điều trị hiệu quả các vết bỏng độ 3 và phục hồi vùng da bị bỏng nhanh hơn.
Kiềm chế quá trình tiến triển ung thư
Việc sử dụng gel lô hội cũng hạn chế sự phát triển của khối u ung thư hiệu quả. Theo một số nghiên cứu, chất polysacarit trong nha đam có chứa một số đại thực bào tạo ra khối lượng oxit nitric khổng lồ, có khả năng chống ung thư.
Giảm đau do viêm khớp
Một tác dụng của nha đam khác được sử dụng bởi có đặc tính chống viêm tuyệt vời có công dụng ngay lập tức với các cơn đau và sưng do viêm khớp. Nước ép nha đam tỏ ra cực kỳ hiệu quả trong việc làm dịu sưng và viêm về khớp.
Giảm quá trình lão hóa
Sự hỗ trợ bổ sung của gel lô hội được xem như một loại kem dưỡng da nào giúp tăng cường khả năng đàn hồi, mềm mịn, như một chất làm mờ nếp nhăn và trẻ hóa da. Nha đam đã là một thành phần chính trong nhiều sản phẩm thẩm mỹ giúp duy trì sự trẻ trung và giúp làn da khỏe mạnh từ những thành phần như glycerin, sodium palmate, sodium carbonate...
Chống buồn nôn
Nước ép nha đam là một giải pháp tuyệt vời giúp hạn chế những cơn nôn mà bạn không thể kìm hãm. Nha đam có đặc tính chống viêm làm dịu niêm mạc dạ dày và thực quản. Nó cũng giúp chống lại mầm bệnh gây ra các vấn đề về đường tiêu hóa, giảm triệu chứng nôn.
Tăng cường sức khỏe trái tim
Chiết xuất nha đam làm tăng tốc độ cung cấp máu và thanh lọc đồng thời. Nó hỗ trợ máu thúc đẩy cung cấp oxy đến các cơ quan trong cơ thể, tối đa hóa chức năng vận chuyển oxy và chất dinh dưỡng.
Chữa các bệnh về nướu
Trong thành phần của cây nha đam có chứa các vitamin, khoáng chất, poly-sacarit… giúp tăng đề kháng, giảm sưng viêm. Ngoài ra, những thành phần như Salicylic Acid, Saponin và Sterol… làm nên công dụng của nha đam khi có tác dụng sát khuẩn, chống viêm và giảm đau.
Cung cấp vitamin C
Nước ép nha đam chứa hàm lượng lớn vitamin C - loại vitamin rất quan trọng cho sức khỏe tổng thể vì nó chống oxy hóa và giúp kháng viêm hiệu quả.
Acemannan bảo vệ da
Mặt nạ nha đam có thành phần Acemannan giúp ngăn chặn tình trạng viêm bằng cách sử dụng enzyme kích hoạt nó. Enzyme chịu trách nhiệm cho sự đổi màu của da, thực hiện công việc của nó, về cơ bản ngăn chặn sự tăng sắc tố do tia cực tím và tác hại của da do cháy nắng.
Poly-sacarit giúp giảm rạn da
Làn da phụ nữ trở nên đàn hồi và làm mờ vết rạn hiệu quả. Tình trạng bị rạn da khi mang bầu diễn ra phổ biến ở nhiều phụ nữ, là mối lo của nhiều bà mẹ chuẩn bị sinh nở. Nhưng bạn có thể sử dụng nha đam với gel làm se lại những vết rạn đó.
Gel nha đam có hiệu quả chăm sóc da và tóc
Gel bên trong nguyên chất được chiết xuất từ lá lô hội là phương thuốc tự nhiên tốt nhất để làm sạch da, giảm các triệu chứng của tình trạng da lão hóa. Nhiều sản phẩm chăm sóc da tại chỗ và thậm chí các sản phẩm chăm sóc cá nhân, đồ dùng vệ sinh và mỹ phẩm cho da bao gồm chiết xuất lô hội. Gel lô hội đã được nhiều người gọi là kem dưỡng ẩm. Nó đã cho thấy tác dụng kỳ diệu trên da nhờn và dễ bị mụn trứng cá. Thành phần trong gel nha đam vừa có tác dụng dưỡng da mềm mại vừa có thể giúp diệt khuẩn, làm sạch da đầu, từ đó có thể loại bỏ gàu trên da đầu rất tốt. Đồng thời dưỡng chất có trong gel của lô hội cũng có tác dụng kích thích mọc tóc nhanh chóng.
Công dụng của nha đam là giảm biểu hiện đau do bệnh viêm khớp
Tác dụng phụ
Bên cạnh nhiều công dụng hữu ích, nha đam cũng có những mặt hạn chế và không phải ai, không phải trường hợp nào cũng có thể sử dụng loại thực vật này.
Kích thích khi mang thai: Nha đam kích thích co bóp tử cung ở phụ nữ mang thai, có thể dẫn đến các biến chứng khi sinh.
Dị ứng: Một số người mẫn cảm với các thành phần của nha đam khi sử dụng có thể gặp những triệu chứng ngoài mong đợi như rút bụng và tiêu chảy.
Giảm đường huyết: Uống nước ép lô hội khiến lượng đường trong máu của bạn giảm xuống, có thể làm tăng nguy cơ mất cân bằng điện giải ở bệnh nhân tiểu đường.
Thay đổi nhịp tim: Nước ép lô hội có thể làm giảm nồng độ kali trong cơ thể, hơn nữa gây ra nhịp tim không đều, yếu và mệt mỏi.
Cách sử dụng
Sữa chua nha đam: Đây là món ăn được nhiều người yêu thích, thích hợp dùng sau bữa ăn, vào những ngày hè nóng bức. Sữa chua nha đam là một loại thực phẩm không chỉ giải khát mà còn là một loại thực phẩm giàu chất dinh dưỡng. Nguyên liệu chính để bạn làm món ăn này là nha đam bỏ vỏ sạch sẽ, sữa đặc, có thể thêm chanh. Cách làm sữa chua nha đam cũng cực kỳ đơn giản. Bạn thực hiện lên men với các nguyên liệu này bạn sẽ có món sữa chua nha đam vừa ngon miệng lại nhiều lợi ích cho sức khỏe.
Nha đam đường phèn: Nha đam đường phèn là thức uống thanh nhiệt, tốt cho việc chăm sóc da của chị em. Bạn đã biết cách nấu nha đam đường phèn để không bị đắng? Bạn cần sơ chế nha đam, lấy phần thịt trắng bên trong. Sau đó cắt nha đam thành hình hạt lựu, dạng nhỏ. Bạn rửa sạch lá dứa đem nấu chung với nha đam đường phèn cho đến khi hoàn thành sản phẩm.
Nha đam ngâm mật ong: Nha đam với mật ong từ lâu được xem như những thực phẩm có nhiều lợi ích cho sức khỏe. Khi kết hợp thành nha đam ngâm mật ong sẽ cảm mang đến nhiều lợi ích hơn nữa. Nếu bạn muốn hướng đến việc làm đẹp, hãy thực hiện mặt nạ nha đam ngâm mật ong. Bạn cho phần thịt nha đam sau khi ngâm trong nước muối pha loãng với nước cốt chanh vào nồi nước sôi, sau đó cho lượng mật ong vừa phải và nồi, nấu sôi lại lần nữa rồi bắc ra và có thể sử dụng.
Ai không nên ăn
Từ tác dụng phụ của lô hội có thể biết được những ai không nên dùng loại thực vật này.
- Phụ nữ mang thai
- Bệnh nhân tiểu đường
- Người mẫn cảm, dễ dị ứng
- Người cao tuổi mắc bệnh tim
Hãy sử dụng nha đam một cách hiệu quả từ những thành phần dinh dưỡng quý giá của nó. Nhưng bạn cũng cần cẩn trọng khi cơ thể quá mẫn cảm, đang mắc chứng bệnh nào đó. Chúc bạn luôn sống khỏe.
