Vitamin A là một trong những loại chất dinh dưỡng thiết yếu đối với cơ thể. Vitamin A ảnh hưởng nhiều tới sức khỏe nên chú ý bổ sung vitamin A đầy đủ.
Vitamin A là một chất dinh dưỡng hòa tan trong chất béo, đóng một vai trò quan trọng trong cơ thể của bạn. Nó tồn tại tự nhiên trong thực phẩm bạn ăn và cũng có thể được tiêu thụ thông qua các chất bổ sung.
Vitamin A là gì?
Mặc dù vitamin A thường được coi là một chất dinh dưỡng đơn lẻ, nhưng nó thực sự là tên gọi của một nhóm các hợp chất hòa tan trong chất béo, bao gồm retinol, retinal và retinyl este.
Có hai dạng vitamin A được tìm thấy trong thực phẩm.
Vitamin A đã chuyển hóa - retinol và retinyl ester - chỉ xuất hiện trong các sản phẩm động vật, chẳng hạn như sữa, gan và cá.
Dạng thứ hai là tiền chất vitamin A - các carotenoids có nhiều trong các loại thực phẩm thực vật như trái cây, rau và dầu.
Để sử dụng chúng, cơ thể bạn phải chuyển đổi cả hai dạng vitamin A thành axit retinal và axit retinoic. Vì vitamin A hòa tan trong chất béo nên nó được lưu trữ trong mô cơ thể để sử dụng sau này.
Chức năng của vitamin A trong cơ thể
Vitamin A cần thiết cho sức khỏe của bạn, hỗ trợ tăng trưởng tế bào, chức năng miễn dịch, sự phát triển của thai nhi và thị lực.
Có 2 loại vitamin A và chúng đến từ những nguồn khác nhau.
Có lẽ một trong những chức năng nổi tiếng nhất của vitamin A là vai trò đối với thị lực và sức khỏe của mắt. Retinal (một dạng của vitamin A) kết hợp với protein opsin để tạo thành rhodopsin, một phân tử cần thiết cho khả năng nhìn màu và nhìn trong điều kiện ánh sáng yếu. Nó cũng giúp bảo vệ và duy trì giác mạc và kết mạc.
Ngoài ra, vitamin A giúp duy trì các mô bề mặt như da, ruột, phổi, bàng quang và tai trong của bạn. Nó hỗ trợ chức năng miễn dịch bằng cách hỗ trợ sự phát triển và phân phối của tế bào T, một loại tế bào bạch cầu bảo vệ cơ thể bạn khỏi bị nhiễm trùng.
Hơn nữa, vitamin A hỗ trợ các tế bào da khỏe mạnh, sức khỏe sinh sản của nam và nữ và sự phát triển của thai nhi.
Tác dụng của vitamin A
Vitamin A là một chất dinh dưỡng quan trọng có lợi cho sức khỏe theo nhiều cách.
Là một chất chống oxy hóa mạnh
Các carotenoid như beta-carotene, alpha-carotene và beta-cryptoxanthin là tiền chất của vitamin A và có đặc tính chống oxy hóa. Carotenoid chống lại các gốc tự do - các phân tử có thể gây hại cho cơ thể bằng cách tạo ra stress oxy hóa. Stress oxy hóa có liên quan đến các bệnh mãn tính khác nhau như tiểu đường, ung thư, bệnh tim và suy giảm nhận thức.
Chế độ ăn giàu carotenoid có liên quan đến việc giảm nguy cơ mắc nhiều bệnh trong số này, chẳng hạn như bệnh tim, ung thư phổi và tiểu đường.
Bổ mắt và ngăn ngừa thoái hóa điểm vàng
Vitamin A rất cần thiết cho thị lực và sức khỏe của mắt. Chế độ ăn uống đầy đủ vitamin A giúp chống lại một số bệnh về mắt, chẳng hạn như thoái hóa điểm vàng do tuổi tác (AMD).
Các nghiên cứu cho thấy rằng nồng độ beta-carotene, alpha-carotene và beta-cryptoxanthin trong máu cao hơn có thể làm giảm nguy cơ mắc bệnh AMD lên đến 25%.
Có thể chống một số bệnh ung thư
Do đặc tính chống oxy hóa, trái cây và rau quả giàu carotenoid có thể chống lại một số loại ung thư.
Ví dụ, một nghiên cứu trên 10.000 người trưởng thành đã xác định rằng những người hút thuốc có nồng độ alpha-carotene và beta-cryptoxanthin trong máu cao nhất có nguy cơ tử vong do ung thư phổi thấp hơn 46% và 61% so với những người không hút thuốc mà không tiêu thụ đủ vitamin A.
Quan trọng cho khả năng sinh sản và phát triển của thai nhi
Vitamin A cần thiết cho quá trình sinh sản của cả nam và nữ vì nó có vai trò trong sự phát triển của tinh trùng và trứng. Nó cũng rất quan trọng đối với sức khỏe của nhau thai, sự phát triển và duy trì mô của thai nhi cũng như sự phát triển của thai nhi.
Vì vậy, vitamin A không thể thiếu đối với sức khỏe của bà mẹ và thai nhi và những người đang cố gắng mang thai.
Tăng cường hệ thống miễn dịch
Vitamin A tác động đến sức khỏe miễn dịch bằng cách kích thích các phản ứng bảo vệ cơ thể khỏi bệnh tật và nhiễm trùng. Vitamin A tham gia vào việc tạo ra các tế bào nhất định, bao gồm cả tế bào B và tế bào T, đóng vai trò trung tâm trong các phản ứng miễn dịch chống lại bệnh tật.
Sự thiếu hụt chất dinh dưỡng này dẫn đến làm giảm phản ứng và chức năng của hệ thống miễn dịch.
Vitamin A giúp cơ thể khỏe mạnh hơn
Tác dụng của vitamin A với da
Vitamin A có trong nhiều sản phẩm mỹ phẩm, chẳng hạn như kem dưỡng ẩm, kem chống nắng và kem chống lão hóa. Nó cũng có thể được tìm thấy dưới dạng huyết thanh và dầu. Một số chất bổ sung vitamin A ở dạng viên nang có thể được bẻ ra và bôi trực tiếp lên da.
Vitamin A có thể có lợi cho một số tình trạng da nhất định:
Mụn: Retinoids (dẫn xuất của vitamin A) được coi là hiệu quả để điều trị và kiểm soát mụn trứng cá. Retinoids có đặc tính chống viêm. Chúng cũng giúp điều chỉnh sự bong tróc của các tế bào da, giảm sự xuất hiện của các lỗ chân lông bị tắc.
Chống nếp nhăn: Retinoids kích thích sản xuất collagen, làm cho chúng có hiệu quả trong việc giảm sự xuất hiện của nếp nhăn. Chúng cũng có thể giúp làm đều màu da bằng cách làm mờ dần các đốm đồi mồi.
Nguồn thực phẩm chứa vitamin A
Có nhiều nguồn thực phẩm cung cấp cả vitamin A và tiền chất vitamin A (các carotenoids). Thực phẩm chứa nhiều vitamin A nhất là: Lòng đỏ trứng, gan bò, bơ, dầu gan cá, gan gà, cá hồi, cá thu vua, cá hồi.
Thực phẩm chứa nhiều tiền chất vitamin A như beta-carotene bao gồm: Khoai lang, bí ngô, cà rốt, cải xoăn, rau chân vịt, rau bồ công anh, bắp cải, ớt đỏ, bí ngô.
Uống vitamin A có tác dụng phụ không?
Việc bổ sung quá nhiều vitamin A có thể gây nguy hiểm.
Lượng vitamin A được khuyến nghị hàng ngày (RDA) tương ứng là 900 mcg và 700 mcg mỗi ngày cho nam và nữ - có thể dễ dàng đạt được bằng cách ăn đầy đủ thực phẩm lành mạnh.
Tuy nhiên, điều quan trọng là không được vượt quá giới hạn trên để ngăn ngừa độc tính. Vì vitamin A hòa tan trong chất béo nên nó được lưu trữ trong cơ thể bạn và có thể đạt đến mức không lành mạnh. Uống quá nhiều vitamin A có thể dẫn đến các tác dụng phụ nghiêm trọng và thậm chí có thể gây tử vong nếu uống với liều lượng cực cao.
Độc tính cấp tính của vitamin A xảy ra trong một khoảng thời gian ngắn khi tiêu thụ một lượng vitamin A quá cao, trong khi ngộ độc mãn tính xảy ra khi liều lượng lớn hơn 10 lần RDA được tiêu thụ trong một khoảng thời gian dài hơn.
Các dấu hiệu của ngộ độc vitamin A mãn tính bao gồm:
- Rối loạn thị lực
- Đau xương khớp
- Kém ăn
- Buồn nôn và ói mửa
- Nhạy cảm ánh sáng mặt trời
- Rụng tóc
- Đau đầu
- Da khô
- Tổn thương gan
- Vàng da
- Giảm sự thèm ăn
- Lo lắng
- Da ngứa
Mặc dù ít phổ biến hơn ngộ độc vitamin A mãn tính, nhưng ngộ độc vitamin A cấp tính có liên quan đến các triệu chứng nghiêm trọng hơn, bao gồm tổn thương gan, tăng áp lực sọ não và thậm chí tử vong. Hơn nữa, độc tính của vitamin A có thể tác động tiêu cực đến sức khỏe của bà mẹ và thai nhi và có thể dẫn đến dị tật bẩm sinh.
Để tránh độc tính, tránh dùng các chất bổ sung vitamin A liều cao. Vì quá nhiều vitamin A có thể có hại, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi bổ sung vitamin A.
|
Nguồn tham khảo: Vitamin A: Benefits, Deficiency, Toxicity and More - đăng tải trên trang tin y tế Health Line. Xuất bản ngày 4/10/2018. |
