Cải bó xôi (hay rau bina, rau chân vịt) là một trong những loại rau lá xanh phổ biến trên thế giới vì nó là một nguồn giàu khoáng chất, vitamin, sắc tố và phytonutrients. Nó thuộc nhóm Amaranthaceae.
Tác dụng của cải bó xôi giúp con người tăng đề kháng, giảm cân hiệu quả, phòng chống ung thư, giúp xương khỏe mạnh hơn.... Cải bó xôi không những là một món ăn ngon mà còn có nhiều tác dụng trong y học để phòng và chữa nhiều bệnh.
1. Cải bó xôi
Cải bó xôi có tên khoa học là Spinacia oleracea L. Chenopodiaceae. Một số tên khác được biết đến như rau bina, rau chân vịt… Loại thực vật này thường có cuống nhỏ và lá xanh đậm, lá mọc chụm lại ở một gốc bé xíu. Thân và lá dòn, dễ gãy, dập.
Loại cây này được trồng phổ biến ở các tỉnh miền Bắc, cần được tưới tiêu, chăm bón thường xuyên. Rau cải bó xôi được trồng quanh năm nhưng thường được trồng cao điểm ở 2 vụ Đông xuân và Xuân hè. Thời vụ sớm người nông dân gieo từ cuối tháng 9 đến đầu tháng 10. Chính vụ bắt đầu trồng trung tuần tháng 10 đến trung tuần tháng 11.
Cải bó xôi có 3 loại chính: 1) Savoy: Giống này có màu xanh đậm nhăn nheo (nhăn) và lá xoăn. Savoy có khả năng kháng bệnh khá tốt. 2) Cải bó xôi dẹt, lá trơn: Giống này có lá rộng và nhẵn, dễ làm sạch. Nó được bán rộng rãi dưới dạng rau đóng hộp và đông lạnh và thích hợp sử dụng cho món súp, thức ăn trẻ em và thực phẩm chế biến. 3)Semi-savoy: Về cơ bản là một giống lai với lá hơi nhăn. Nó tương tự loại savoy trong kết cấu nhưng nó có thể làm sạch dễ dàng.
Tác dụng của cải bó xôi được sử dụng nhiều đời sống hàng ngày trong vai trò một loài thực vật có giá trị thương mại, có vai trò ẩm thực khi có thể chế biến nhiều món (luộc, xào…) cũng như mang đến nhiều công dụng cho sức khỏe con người như giảm cân, ổn định huyết áp, nâng cao sức đề kháng…
Cải bó xôi luộc, cải bó xôi xào tỏi, cải bó xôi xào trứng.... là món ăn quen thuộc
2. Tác dụng của cải bó xôi
Giàu flavonoid chống ung thư: Cải bó xôi chứa nhiều flavonoid có hiệu quả trong việc làm chậm sự phân chia tế bào trong các tế bào ung thư dạ dày và da người. Nó được chứng minh là có hiệu quả trong việc cung cấp bảo vệ chống lại sự xuất hiện của ung thư tuyến tiền liệt.
Lutein và Zeaxanthin tăng cường thị lực: Cải bó xôi chứa chất chống oxy hóa lutein và zeaxanthin dồi dào giúp bảo vệ mắt khỏi đục thủy tinh thể và thoái hóa điểm vàng liên quan đến tuổi tác (ARMD). Zeaxanthin là một caroten chế độ ăn uống quan trọng được hấp thụ vào hoàng điểm võng mạc trong mắt, cung cấp các chức năng lọc ánh sáng.
Vitamin K giúp xương chắc khỏe: Rau cải bó xôi rất giàu vitamin K để duy trì sức khỏe của xương. Vitamin K cũng thúc đẩy quá trình tổng hợp osteocalcin, protein cần thiết cho việc duy trì sức mạnh và mật độ của xương. Loại vitamin này cũng thúc đẩy hệ thống thần kinh và chức năng não khỏe mạnh bằng cách tạo điều kiện cho sự tổng hợp của spakenolipids, chất béo quan trọng tạo nên vỏ myelin xung quanh dây thần kinh.
Lutein, nitrite ngăn ngừa xơ vữa động mạch, bệnh đau tim: Cải bó xôi dùng để ngăn ngừa vữa động mạch và bệnh đau tim vì rất giàu hàm lượng Lutein giúp ngăn ngừa sự dày lên của các thành động mạch, do đó làm giảm nguy cơ đau tim. Bên cạnh đó, canh cải bó xôi chứa một nitrite chất lượng cao không chỉ giúp ngăn ngừa sự xuất hiện của cơn đau tim mà còn chữa các bệnh về tim liên quan đến sự lắng đọng chất béo.
Neoxanthin và violaxanthin giúp chống viêm hiệu quả: Cải bó xôi xào chứa neoxanthin và violaxanthin - hai loại epoxyxanthophyll chống viêm có tác dụng giảm viêm với các vết thương. Vì vậy, nó có lợi trong việc ngăn ngừa các bệnh viêm như viêm khớp, loãng xương, đau nửa đầu và hen suyễn.
Chất xơ giúp tiêu hóa tốt, kiểm soát cân nặng: Rau cải bó xôi luộc có lợi trong việc giảm cân vì nó ít calo và chất béo. Chất xơ còn hỗ trợ tiêu hóa, ngăn ngừa táo bón, duy trì lượng đường trong máu thấp và kiềm chế ăn quá nhiều. Vì thế cải bó xôi nấu canh thường được khuyên dùng cho người ăn kiêng trong chế độ giảm béo.
Vitamin A, B, C giúp làm đẹp da, chống nắng tuyệt vời: Tác dụng của cải bó xôi giúp làn da bạn chống nắng vì rất giàu vitamin B giúp bảo vệ khỏi các tia cực tím có hại. Rau bó xôi là một nguồn giàu vitamin A và vitamin C. Vitamin A cải thiện màu da. Trong khi vitamin C đóng vai trò quan trọng trong việc loại bỏ các tế bào chết trên da. Các chất chống oxy hóa và chất dinh dưỡng tuyệt vời trong rau cải bó xôi làm cho làn da của bạn trở nên trắng sáng hơn nữa.
Chất sắt giúp chống rụng tóc: Rụng tóc thường gây ra do thiếu chất sắt. Khoáng chất này củng cố các sợi tóc bằng cách cho phép các tế bào máu mang oxy đến các nang tóc. Công dụng của cải bó xôi là cung cấp rất giàu axit folic và sắt. Trong khi axit folic hỗ trợ việc tạo ra các tế bào hồng cầu. Sắt giúp chúng mang oxy tới nuôi tóc, do đó chống rụng tóc.
Cải bó xôi giúp làn da của bạn trở nên mịn màng hơn
3. Một số món ăn cải bó xôi ngon miệng
Cải bó xôi xào: Một món ăn khá lạ miệng cho dịp cuối tuần bên người thân và bè bạn. Nguyên liệu bạn cần chuẩn bị là 1 bó cải bó xôi, 1/2 củ hành tây, 100 g bột mỳ, dầu ăn, gia vị vừa đủ.
Cơm thịt bò trộn cái bó xôi: No bụng ngon miệng với món cơm cải bó xôi với thịt bò. Bạn cần có 450 g bò thăn ướp chút muối và hạt tiêu, 1 mớ cải bó xôi, 1-2 bát gạo nấu chín, nước sốt: 2-3 tép tỏi băm, 1 thìa canh dầu ăn, 3 thìa canh tương ớt, 1 thìa canh xì dầu, 1 thìa canh đường, 3 thìa canh nước lọc, vừng rang.
Cải bó xôi trộn: Món ăn dễ làm, lại ngon miệng với nhiều khẩu vị. Để có món cải bó xôi trộn bạn cần 500 g cải bó xôi, 2 thìa nhỏ tương miso, 2 thìa nhỏ tương ớt, 3 tép tỏi, 2 thìa nhỏ dầu vừng, 2 thìa nhỏ vừng rang.
4. Tác hại của cải bó xôi khi ăn quá nhiều
Trong cải bó xôi chứa hàm lượng carotene cao, đây là chất rất cần thiết cho cơ thể. Tích lũy quá nhiều carotene trong cơ thể có thể lắng đọng trong lớp sừng da và gây ra hiện tượng vàng da ở trẻ.
Ngoài ra, rau cải bó xôi chứa nhiều canxi nên những người có dấu hiệu bị sỏi thận, người bị lao phổi, người bị lạnh bụng… cũng hạn chế và không nên ăn đề phòng nguy cơ bị sỏi thận và làm tăng nồng độ canxi oxalate trong nước tiểu. Đây là nguyên nhân dẫn đến sỏi thận ngày càng to và bệnh trầm trọng hơn.
5. Cách trồng và chăm sóc cải bó xôi
Ngâm hạt cho nảy mầm: Bạn cần ngâm hạt cải bó xôi vào nước theo tỉ lệ 2 sôi, 3 lạnh trong vòng vài giờ để nảy mầm. Sau đó, đem rửa lại hạt, dùng tấm khăn ẩm phủ lên. Sau 8 giờ đem rửa một lần nữa là có thể đem gieo hạt cải bó xôi.
Kỹ thuật gieo: Bạn nên rải đều hạt cải bó xôi để cây khi mọc sẽ phát triển tốt. Cần sử dụng biện pháp bảo vệ để sâu bọ, chuột không phá hoại, ăn hạt. Mỗi ngày bạn tưới 1-2 lần để giữ ẩm và kích thích cải mọc, có thể bón thúc bằng phân ure. Số lần bón thúc 4 – 5 lần. Lần bón thúc cuối cùng có tác dụng rất quan trọng đối với năng suất. Từ 30 đến 45 ngày là chúng ta có thể thu hoạch cải bó xôi.
Thu hoạch cải bó xôi: Tùy theo quy mô bạn trồng cải bó xôi, việc thu hoạch sẽ diễn ra với thời gian tương ứng. Thông thường người ta sẽ nhổ trực tiếp và cắt gốc, bó gọn thành mớ.
